1860-1880 yılları arasında Kabardey’de idari ve toprak reformları yapıldı. Buna bağlı olarak 1865 Yılında Kabardey’in Köyleri listesinde yer alan, Büyük Kabardey’deki 93 köy 1865-1867 yıllarında 33 köy olarak, Küçük Kabardey’deki 25 köy de 9 köy olarak birleştirildi. Yeni köyler, onlara katılan diğer köylerin adını aldı.
Bu şekilde, 1865-1867 yıllarında şu köyler kuruldu:
Büyük Kabardey’de
|
Yeni Kurulan Köylerin Adı |
Yeni Köyün Hangi Köylerden Kurulduğu |
| Balk (Malka) nehrinde | |
| 1. Karmova (Karmahable) | Karmahable, Dumanhable, Hağundokuey’in bir kısmı, Jırıştıhable’nin bir kısmı, Abaza Pesçane köyünün bir kısmı |
| 2. Babukova (Babıguey) | Tek Babıguey köyünden kuruldu |
| 3. Aşabova (Aşabey) | Aşabey, Hajıhable, Tramahable, Hağundokuey’in bir kısmı |
| 4. Hasanbi Atajukin’in (Hatohşoko Hasanbiy’in) köyü | Hatohşoko Hasanbiy’in köyü, Agubekey |
| 5. Lafişeva (Lafışhable) | Lafışhable, Abaza Pesçane köyünün bir kısmı |
| 6. Koşeva (Koşhable) | Koşhable, Sidak Girandıko’nun köyü |
| Kulkujın (Kurkujin) nehrinde | |
| 7. Konova (Konhable) | Kon İsmahil’in ve Kon Mıhamet’in köyleri, Abzonhable |
| Bahsan (Baksan) nehrinde | |
| 8. Atajukin Atajukin’in (Hatohşoko Hatohşıko’nun) köyü) | Hatohşoko Hatohşıko’nun ve Şogen Girandıko’nun köyleri |
| 9. Bekmurza Atajukin’in (Hatohşoko Bekmırza’nın) köyü | Hatohşoko Bekmırza’nın ve Zeho’nun köyleri |
| 10. Bekmurza Naurozov’un (Navruz Bekmırza’nın) köyü | Navruz Bekmırza’nın, Navruz Hamırza’nın ve Tambiy Mırzabek’in köyleri, Jambekey |
| 11. Zarakuj Tambiyev’in (Tambiy Zerıkuş’un) köyü | Tambiy Zerıkuş’un ve Tambiy Berd’in köyleri, Şakmaney |
| 12. Kuçmazukina (Kuşmezıkuey) | Kuşmezıkuey, Bjahokuey |
| 13. Kasayeva (Kaseyhable) | Kaseyhable, Gatejey’in ve Yelhtırey’in bir kısmı, Sidak Karaşey’in köyünün bir kısmı, Derhable’nin ve Kunaşey’in bir kısmı |
| 14. Tıjeva (Tıjey) | Tıjey, Volhpaney, Borahable |
| 15. Batırbek Tambiyev’in (Tambiy Batırbek’in) köyü | Tambiy Batırbek’in köyü, Gatejey’in bir kısmı (Bırmamıthable) |
| 16. Magomet-mırza Tohtamışev’in (Tohtamış Mıhametmırza’nın) köyü | Tohtamış Mıhametmırza’nın ve Tohtamış Jambot’un köyleri, Kazanşhable |
| Şegem (Çegem) nehrinde | |
| 17. Kurgoko Kudenetov’un (Kundet Kurğoko’nun) köyü | Kundet Kurğoko’nun köyü, Sasıkhable, Kundet Batırşı’nın köyü |
| 18. Kambot Kudenetov’un (Kundet Kambot’un) köyü | Kundet Kambot’un köyü, Alhtudokuey, Pırhışhable, Şogenhable’nin bir kısmı |
| 19. Tlikeç Kudenetov’un (Kundet L′ıkeş′in) köyü | Kundet L’ıkeş′in köyü, Kunıjhable, Şardanhable, Davutokuey |
| Kenje nehrinde | |
| 20. Koşerokova (Koşrokuey) | Koşrokuey, Şıpş Aktole ve Şıpş Hamırza’nın köyleri |
| Nalşık (Nalçik) nehrinde | |
| 21. Volnıy Aul (Azathable, Bramte) | Gen. Yermolov’un, politikasına karşı çıkan feodallerden kurtardığı köleler tarafından kuruldu |
| 22. Klişbiyeva (Kılışbiyhable) | Kılışbiyhable, Alheskirey, Ğukejey, Ağzağhable, Haupehable |
| Arvuan (Urvan) nehrinde | |
| 23. Misostova (Mısostey) | Mısostey, Tağulanhable |
| 24. Doguşukova (Dığujıkuey) | Dığujıkuey, Zehohhable |
| Jemthale (Camthale) nehrinde | |
| 25. Musa Koşokov’un (Kojoko Musa’nın) köyü (Kojıkuey Yipşe) | Kojoko Musa’nın, Janoko Musa’nın ve Dohşoko Bekmırza’nın köyleri |
| Psıgansu nehrinde | |
| 26. Canhotova (Janhothable) | Janhothable, Kaziyhable, Hosthable |
| Şereg (Çerek) nehrinde | |
| 27. Dokşokina (Dohşıkuey) | Dohşıkuey, Tavhable |
| 28. Cambot Dokşukin’in (Dohşoko Jambot’un) köyü | Dohşoko Jambot’un köyü, Maharhable, Kojoko Şıguane’nin köyü, Alpşavohable, Mekanehable |
| 29. Nijniy Kojokovo (Kojıkuey Yişhara) | Kojıkuey Yişhara, Şenıbehable, Kazanşhable’nin bir kısmı, Pevunejhable |
| 30. Argudan (Arşıdan) | Lhostanaliy’in köyü, Yelbezdıkuey, Hamırzey, Yerkenhable |
| 31. Lesken (Anzorey) | Anzor Keysın’ın ve Anzor Aslhemırza’nın köyleri, Anzor Tembot’un köyünün bir kısmı |
| 32. Kogolkino (Koğolhkuey) | Koğolhko Pşımaho’nun köyü |
| 33. Hatu Anzorov’un (Anzor Hatu’nun) köyü (Hatuyey) | Anzor Hatu’nun köyü |
Küçük Kabardey’de
|
Yeni Kurulan Köylerin Adı |
Yeni Köyün Hangi Köylerden Kurulduğu |
| 1. Haptsevo (Haptsey) | Azapşey, Pşıkeu ve Haptsey köylerinin bir kısmı |
| 2. Bulatova (Boletey) | Boletey, iki Yinarıkuey’in, Pırhışhable’nin ve Bekoviç-Çerkasski’nin köyünün bir kısmı |
| 3. Abayeva (Abeykuaje) | Abeykuaje, Yesenhable, Hristianske, Tanaşhable’nin bir kısmı, Bekoviç-Çerkasski’nin köyünün bir kısmı, Pşıkeu’un bir kısmı |
| 4. Murtazova (Mertezey) | Mertezey, Novo-Mertezey, Bezrıkuey |
| 5. Botaşeva (Botaşey) | Botaşey, Yetluhhable, Kohujhable, Novo-Botaşey |
| 6. İslamova (Yislamey) | Yislamey, Yinaroko Yelmırza’nın köyü |
| 7. Alhova (Alhokuaje) | Alhokuaje, Yinaroko Yinal’ın köyü, Beştokokuaje |
| 8. Astemirova (Astemırey) | Astemırey, Tanaşhable |
| 9. Borokova (Berokuey) | Berokuey |
Bu köylerden başka Küçük Kabardey’de, Bekoviç-Çerkasskilerin topraklarında şu köyler bulunuyordu:
1. Psidaha: Bekoviç-Çerkasski’lerin Çeçen kölelerinden oluşuyordu.
2. Keskem: Bekoviç-Çerkasski’lerin İnguş köleleri.
3. Elhotovo (Yelhot) – Osetler.
4. Yesenova (Yesenhable): Kiyan Osetleri.
1904 yılında Pyatigorsk Okrugu içinde bulunan Pervomayski köyü Kabardey’e yerleşti ve Abukovo (Abukhable) adını aldı (bugünkü Dzelıkokuaje).
1917 Ekim Devrimi’ne kadar Kabardey köylerinin yapısında büyük değişiklikler olmadı. Kabardey-Balkar’da Sovyet iktidarının kurulmasından sonra yerleşim yerlerinin adları değiştirildi. Eski adlarının yerine şu adları aldılar:
|
Eski Adı |
Yeni Adı |
|
|
Çerkesçe |
Rusça |
|
| 1. Karmovo (Karmahable) | Kamennomost | Kamennomostskoye |
| 2. Babukovo (Babıguey) | Sarmak | Sarmakovo |
| 3. Aşabovo (Aşabey) | Malka | Malka |
| 4. Konovo (Konhable) | Kulkujın | Kurkujin |
| 5. Atajukino I (Hatohşıkuey Yipşe) | Zeyuko | Zayukovo |
| 6. Atajukino II (Hatohşıkuey Yişhara) | Kızburun I | Kızburun I |
| 7. Navruzovo (Navruzey) | Kızburun II | Kızburun II |
| 8. Atajukino III (Hasanbiyhable) | Kuba | Kuba |
| 9. Lafişevo (Lafışhable) | Psıhurey | Psıhurey |
| 10. Kuçmazukino (Kuşmezıkuey) | Stare Krepost | Staraya Krepost |
| 11. Tambiyevo I (Zarakuş) | Kızburun III | Kızburun III |
| 12. Tambiyevo II | Altud | Altud |
| 13. Tışevo (Tıjey) | Kişpek | Kişpek |
| 14. Kudenetovo I (Kurğoko) | Şecem I | Çegem I |
| 15. Kudenetovo II (Kambot) | Şecem II | Çegem II |
| 16. Tohtamışevo | Laşınkey | Leçinkay |
| 17. İnalovo | Karağaş | Karagaç |
| 18. Kaseyevo | Bahsenenke | Baksanyonok |
| 19. Koşerokovo | Kenje | Kenje |
| 20. Kudenetovo | Şhalıko | Şaluşka |
| 21. Klişbiyevo | Nartan | Nartan |
| 22. Doguşokovo | Auşiger | Auşiger |
| 23. Verhne-Koşokovo | Jemthale | Jemtala |
| 24. Canhotovo | Psıgonsu | Psıgansu |
| 25. Misostovo | Arvuan | Urvan |
| 26. Dokşukino | Nartkale | Nartkala |
| 27. Nijne-Koşokovo | Şerec Yişhara | Nijni Çerek |
| 28. Dokşokovo | Stare Şerec | Starıy Çerek |
| 29. Argudanski | Argudan | Argudanski |
| 30. Kaysın Anzorova | Stare Lesken | Starıy Lesken |
| 31. Hatu Anzorova | Stare Uruh | Starıy Uruh |
| 32. Kogolkino | Uruh | Uruh |
| 33. Hasaut | Hasaut | Hasaut |
| 34. Haptsevo | Hamidey | Hamidiye |
| 35. Bulatovo | Terekske | Terekskoye |
| 36. Abayevo | Urojayne | Urojaynoye |
| 37. Murtazovo | Deyske | Deyskoye |
| 38. Botaşevo | Planovske | Planovskoye |
| 39. İslamovo | Kurp Yipşe | Verhnıy Kurp |
| 40. Ahlovo | Kurp Yişhara | Nijni Kurp |
| 41. Astemirovo | Akbaş Yipşe | Verhnıy Akbaş |
| 42. Borokovo | Arık | Arik |
1920-30’lu yıllarda Kabardey-Balkar’da çok nüfuslu büyük köyler bölündü ve yeni yerleşim yerleri kuruldu. Bunlar:
1. Etoko 13. Babugent
2. Şardakovo 14. Karasu
3. Zalukodes 15. Gerpegej
4. Zolskoye 16. Germençik
5. Svetlovodskoye 17. Çyornaya reçka
6. Psınedaha 18. Yerokko
7. Bateh 19. Marzoh
8. Kamlyukovo 20. Psıkod
9. Kiçmalka 21. Psınabo
10. Cenal 22. Şithala
11. Jemtala 23. Ozrek
12. Zeragij 24. Psıçoh vd.
Günümüzde (1994) Kabardey-Balkar’da 7’si kent, 3’ü kent tipi yerleşim olmak üzere 188 yerleşim yeri bulunmaktadır. Bunlardan 88’i Çerkes (Kabardey), 26’sı Balkar, 1’i Oset ve kalanlar Rustur.
Çev. Murat Papşu
